Milli istihbarat teşkilatı ve ülkelerin istihbarat örgütleri
Milli İstihbarat
TeşkilatıMilli İstihbarat
Teşkilatının Görevleri
Türkiye cumhuriyetinin
varlığına, bağımsızlığına, güvenliğine, anayasal düzenine karşı başka ülkeler
tarafından ve ülkemiz içerisinde ki örgütler tarafından gelecek tehditler
karşısında bilgi toplamak, önlem almak ve gerekli durumlarda ilgili makamları uyarmakla
görevli teşkilattır.MİT’in Tarihçesia)- Yıldız İstihbarat
Teşkilatı : 19. Yüzyılın sonuna doğru II. Abdülhamid ve Hafiye Teşkilatı devlet
istihbaratını geliştirmiştir. Sonraları devlet istihbaratı özel çıkarlara
hizmet eden bir araç haline gelmiştir. Bu dönemde yaşanan iç ve dış olaylar
sonucunda II. Abdülhamid Yıldız
İstihbarat Teşkilatını kurmuştur. II. Abdülhamid Yıldız İstihbarat Teşkilatını kendi tahtına yönelik
komploları ortaya çıkarması ve Avrupa da kendisine karşı gruplaşan Jön Türklerin
bulunduğu Paris, Cenevre, Brüksel, Londra, ve Kahire gibi şehirlerdeki olaylar
hakkında bilgi alması için kurmuştur. İttihat veTerakki Cemiyetinin Makedonya
da başlattığı hareket sonucunda 23 TEMMUZ 1908 tarihinde Abdülhamid’in otuz üç
yıllık hareketine son verilmiştir. İhtilalden hemen sonra bakanlar kurulu
kararnamesi ile 29 Temmuz 1908 de Yıldız
İstihbarat Teşkilatının faaliyetlerine son verilmiştir.b)- Teşkilat-ı
Mahsussa : Ayrılıkçı hareketlerin önlenmesi, siyasi birliğin korunması ve
özellikle yabancı devletlerin Ortadoğu üzerindeki faaliyetlerini izlemek için
17 Kasım 1913’te Enver Paşa tarafından Teşkilat-ı Mahsusa isimli istihbarat
teşkilatı kurulmuştur. I. Dünya savaşı sırasında önemli bilgiler toplayan bu
örgüt savaş bittikten sonra 30 Ekim 1918 de imzalanan Mondros Mütarekesi
sonrasında dağılmıştır.c)- Karakol Cemiyeti :
Karakol Cemiyeti 5 Şubat 1919 da İstanbul da kurulmuş olup mütareke döneminin
ilk direniş grubudur. Bu örgütün hala yaşadığı düşünülmektedir. Bu örgüt ve
diğer örgütlerin birleşmesi MİT’in kurulmasına temel oluşturmuştur. Talat
Paşanın direktifi ile kurulan cemiyetin kurucuları arasında kurmay Albay Kara
Vasıf, Albay Galatalı Şevket, emekli yüzbaşı Baha Sait ve Yenibahçeli Şükrü
Beyler gibi ittihatçı kişiler bulunmaktadır. Karakol Cemiyetinin Milli
Mücadeleye yaptığı en büyük hizmet İstanbul’dan Anadolu’ya silah ve cephane ile
subayların kaçırılmasını sağlaması, İngiliz Muhipleri Cemiyeti gibi
kuruluşları, planları Mustafa Kemal
Paşaya Haber vermesidir. Ancak cemiyetin kendi başına milli mücadeleye
sahiplenme çalışmalarında bulunması v Bolşevikler ile gizli ilişkiler içinde
olması sebebi ile Anadolu kadrosuna dahil edilmemiş, 16 Mart 1920 tarihinde
İstanbul’un itilaf devletleri tarafından işgali sırasında da liderlerin tutuklanması
iel büyük bir darbe yemiştir. Erzurum-Sivas kongrelerinin kararlarını uygulamak
için seçilen Heyet-i Temsiliye’nin emri
üzerine faaliyetlerine on verilmiştir.d)- Yavuz, Zabitan,
Hamza ve Felah Grupları : Karakol
Cemiyetinin dağılmasından sonra Yavuz ve Zabitan gibi çeşitli istihbarat
grupları oluşturulmuş, bunlarda n Hamza grubu 23 Eylül 1920 de faaliyete
geçmiş, 31 Ağustos 1921 tarihinde Felah grubu adını almıştır. Bu istihbarat
grupları faaliyetlerini Kurtuluş Savaşı sonrasına kadar sürdürebilmişlerdir. Bu
örgütler arsında dağınıklığı gidermek ve ordu içerisindeki casuslukları
engellemek için 18 Temmuz 1920 tarihin de Genel Kurmay Başkanlığı tarafından
Asker-i Polis Teşkilatı kurulmuştur. Bu teşkilatın faaliyetlerine de 21 Mart
1921 de son verilmiştir.e)- Müsellah Müdafaa-i
Milliye : Genelkurmay Başkanı Fevzi
Çakmak Paşa’nın direktifiyle kurulmuştur.3 Mayıs 1921 tarihinde TBMM Hükümeti
tarafından resmiyet kazandırılmıştır. Kısa adı ‘M.M.’(MİM MİM)’dir. Bu örgüt
İstanbul’da büyük bir haber ağı kurmaya başarmıştır. Anadolu’ya silah ve
cephane kaçırılması faaliyetlerini organize etmiştir. Düşman içine sızarak çok
önemli belge ve bilgiler toplamıştır. İstanbul’un kurtuluşundan sonra 5 Ekim
1923’te faaliyeti son bulmuştur.f)-Milli Emniyet
Hizmeti Riyaseti: Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulmasından sonra 1926
tarihine kadar haber alma çalışmaları ordu müfettişlikleri istihbarat şubeleri
tarafından yürütülmüştür. Daha sonra Atatürk 1925 yılı sonunda çağdaş bir
istihbarat örgütünün kurulması emrini vermiştir. Bunun üzerine Genelkurmay
Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’ın emriyle 6 Ocak 1926 tarihinde Türkiye
Cumhuriyeti’nin ilk istihbarat kuruluşu
olan Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti(M.E.H/MAH) kurulmuştur. Teşkilat 5 Ocak 1927
tarihinde şeklen İçişleri Bakanlığı’na bağlanmıştır. Bütün düzenlemeler
yapıldıktan sonra 6 Ocak 1927 MAH’ın kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.
Başkanlığına Şükrü Ali Ögel getirilmiştir. MAH 1965 yılına kadar istihbarat
faaliyetlerini başarıyla yürütmüştür.
MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI
İstihbaratın tek elde toplanabilmesi
amacıyla 22 Temmuz 1965 tarihinde TBMM tarafından 644 sayılı kanun kabul
edilmiş ve Milli Emniyet hizmeti Riyaseti’nin adı Milli İstihbarat
Teşkilatı(MİT) olarak değiştirilmiştir. Kanun ile MİT’in bir müsteşar
tarafından yönetilmesi ve müsteşarın başbakana karşı sorumlu olması
kararlaştırılmıştır. MİT faaliyetlerini
19 yıl 644 sayılı kanuna göre yürütmüştür. 1 Kasım1983’te 2937 sayılı ‘Devlet
İstihbarat Hizmetleri ve MİT kanunu’ çıkarılmış,kanun 1 Ocak 1984’te yürürlüğe
girmiştir. MİT halen faaliyetlerini kadrosundaki profesyonel elemanlarıyla çok
iyi bir şekilde sürdürmekte,devletin ona verdiği yetkileri adaletli,hukuka
uygun,insan hakları ilkelerine bağlı olarak kullanmaktadır.
Bu Yazıyı Beğenin ve Paylaşın :
Yorum Gönder